TUYẾN GIÁP

Tuyến giáp là tuyến nội tiết nằm ở phía trước cổ, có hình con bướm, là tuyến nội tiết quan trọng và lớn nhất trong cơ thể. Đây là vị trí thường xuyên xuất hiện các khối u, bướu tuyến giáp, trong đó có nhân tuyến giáp. Nếu được phát hiện và điều trị kịp thời nhân tuyến giáp cho kết quả điều trị và tiên lượng tốt. Tuy nhiên nhân tuyến giáp hình thành lặng lẽ, khó phát hiện. Nhân tuyến giáp còn gọi là bướu nhân tuyến giáp.

BƯỚU NHÂN TUYẾN GIÁP

Vị trí tuyến giáp trên cơ thể con người

Nhân tuyến giáp (u tuyến giáp) là các khối u dạng đặc, lỏng hoặc hỗn hợp hình thành trong tuyến giáp, nằm ngay vị trí cổ phía trên xương ức. Hầu hết các nhân tuyến giáp lành tính và không gây ra triệu chứng. Chỉ có tỷ lệ nhỏ các nhân tuyến giáp là nhân ác tính – ung thư tuyến giáp.

Người bệnh có u tuyến giáp không có triệu chứng điển hình, thường được phát hiện khi kiểm tra sức khỏe định kỳ hoặc được phát trong quá trình người bệnh đi khám các bệnh lý khác.

ĐẶC ĐIỂM – TỶ LỆ MẮC NHÂN TUYẾN GIÁP

Hình ảnh thực tế người bệnh bị nhân tuyến giáp

U tuyến giáp có 2 loại: U tuyến giáp đơn nhân và u tuyến giáp đa nhân.

Thông thường bệnh nhân chỉ sờ thấy các nhân lớn, nằm ở gần bề mặt, còn các nhân nhỏ có đường kính dưới 1cm rất khó để phát hiện khi khám bằng tay, phải chẩn đoán bằng siêu âm. Đa số bướu nhân tuyến giáp là lành tính tiến triển rất chậm nên khó phát hiện.

Đây là bệnh lý thường gặp, qua khám lâm sàng phát hiện bệnh ở khoảng 4 – 7% dân số, tỷ lệ mắc phải ở nữ cao gấp 5 lần so với nam giới. Tỷ lệ phát hiện bệnh qua siêu âm cao hơn rất nhiều, từ 19 – 67%. Độ tuổi mắc bệnh thường gặp nhất là từ 36 – 55 tuổi.

TRIỆU CHỨNG CỦA BƯỚU NHÂN TUYẾN GIÁP:

Nhân tuyến giáp biểu hiện rất đa dạng

Hầu hết các nhân tuyến giáp không có dấu hiệu hoặc triệu chứng, tuy nhiên với những nhân giáp lớn hơn có thể thấy các dấu hiệu như:

✔Cổ to lên, nhìn bằng mắt thường có thể thấy.

✔Khó thở, khó nuốt, nghẹn do khối u chèn ép khí quản hoặc thực quản.

✔Trong một số trường hợp, các nhân tuyến giáp sản xuất thừa thyroxine, có thể gây ra các triệu chứng của cường giáp, chẳng hạn như:

• Giảm cân không giải thích được
• Tăng tiết mồ hôi
• Run tay
• Lo lắng
• Nhịp tim đập nhanh hoặc không đều

Tỷ lệ ít các nhân tuyến giáp là ung thư, nhưng việc xác định ung thư tuyến giáp không thể đánh giá qua các triệu chứng ở người bệnh. Hầu hết các nhân ung thư tuyến giáp khi được phát hiện có kích thước nhỏ (vài milimet) và phát triển khá chậm. Hiếm gặp ung thư tuyến giáp xâm lấn với các nhân có thể lớn, chắc, cố định và phát triển nhanh.

KHI NÀO CẦN ĐI KHÁM TUYẾN GIÁP:

Khi nhìn nghiêng u tuyến giáp biểu hiện trên cổ

Đa phần các nhân tuyến giáp lành tính và không gây vấn đề nghiêm trọng, nhưng người bệnh hãy yêu cầu bác sĩ đánh giá bất kỳ bất thường nào ở cổ của mình, đặc biệt nếu khó thở hoặc khó nuốt. Điều quan trọng là đánh giá tính chất khối u tuyến giáp có lành tính hay không.

✔Cần đi khám nếu thấy dấu hiệu và triệu chứng của bệnh cường giáp:

• Giảm cân đột ngột mặc dù bạn ăn uống bình thường hoặc ăn tăng lên
• Hồi hộp đánh trống ngực
• Khó ngủ
• Yếu cơ
• Lo lắng hoặc hay cáu gắt

✔Cần đi khám nếu có các dấu hiệu và triệu chứng của suy giáp:

• Cảm giác sợ lạnh
• Hay mệt mỏi vô cớ
• Da khô
• Có vấn đề về trí nhớ
• Trầm cảm
• Táo bón

NHÂN TUYẾN GIÁP CÓ NGUY HIỂM?

Tuyến giáp và các tuyến lân cận vùng cổ

Phần lớn trường hợp là nhân lành tính. Để xác định chính xác đó là nhân tuyến giáp lành tính hay ác tính bệnh nhân được tiến hành một số biện pháp chẩn đoán đánh giá nhân tuyến giáp.

Khi có dấu hiệu nghi ngờ tuyến giáp có nhân, bác sĩ sẽ tiến hành siêu âm vùng cổ để xác định chính xác vị trí, kích thước và số lượng nhân tuyến giáp. Siêu âm cũng giúp xác định các nhân giáp có khả năng ung thư cao hay không dựa vào một số đặc điểm thường gặp của ung thư tuyến giáp biểu hiện trên siêu âm. Ngoài ra, siêu âm còn giúp bác sĩ thực hiện thủ thuật FNA được chính xác.

Sau đó, để xác định chính xác đó là bướu nhân lành tính hay ác tính, cần chọc hút tế bào tuyến giáp bằng kim nhỏ dưới sự hướng dẫn của siêu âm, các bác sĩ tiến hành chọc kim nhỏ vào các nhân để lấy mẫu tế bào đem soi dưới kính hiển vi, tìm tế bào ác tính.

Kết quả sinh thiết có thể là:

• Ác tính (dương tính): Chiếm khoảng 4 – 5% các trường hợp ở các dạng: thể nhú, thể nang, thể tủy và ung thư thể không biệt hóa.
• Lành tính (âm tính): Chiếm khoảng 69 – 74%, ở các dạng như bướu keo, viêm tuyến giáp bán cấp, viêm tuyến giáp Hashimoto, nang tuyến giáp.
• Không xác định (nghi ngờ): Quá sản nang, quá sản tế bào Hurthle hoặc có kết quả nghi ngờ (nhưng không khẳng định) ung thư.
• Không có chẩn đoán hoặc không đầy đủ: chiếm khoảng 5% trong số các trường hợp sinh thiết dưới hướng dẫn siêu âm. Kết quả đó là do khi thực hiện thủ thuật FNA không lấy được nhiều tế bào nhân tuyến giáp. Đối với trường hợp này, thường sẽ phải tiến hành FNA lần 2 hay phẫu thuật phụ thuộc vào đánh giá của bác sĩ.

Ngoài ra còn có các phương pháp chẩn đoán đánh giá nhân tuyến giáp có giá trị cao như xạ hình tuyến giáp, xét nghiệm sinh hóa

BIẾN CHỨNG CỦA U  TUYẾN GIÁP:

Một trong những trường hợp nguy hiểm nhất của nhân tuyến giáp là U thư tuyến giáp

✔Khó nuốt hoặc khó thở: Các nhân lớn hoặc bướu cổ đa nhân có thể cản trở việc nuốt hoặc thở do chèn ép.

✔Cường giáp: gây giảm cân, yếu cơ, sợ nóng và lo lắng, kích động.

✔Các biến chứng tiềm ẩn của

cường giáp bao gồm loạn nhịp tim, cơn nhiễm độc giáp cấp một biến chứng hiếm gặp nhưng có khả năng đe dọa tính mạng cần được chăm sóc y tế ngay lập tức.

✔Liên quan đến phẫu thuật bướu nhân tuyến giáp: Nếu bác sĩ chỉ định phẫu thuật để loại bỏ nhân giáp, người bệnh có thể cần điều trị thay thế hormone tuyến giáp suốt đời.

ĐIỀU TRỊ U TUYẾN GIÁP:

Đau họng nuốt khó là một trong những triệu chứng gợi ý nhân tuyến giáp lớn

✔Theo dõi định kỳ: các khối u còn nhỏ, không nhiều yếu tố nguy cơ, chức năng tuyến giáp bình thường thì không cần điều trị, tái khám 3-6-12 tháng/ lần tùy kích thước và tình trạng bệnh.

✔Điều trị hormone tuyến giáp: Nếu xét nghiệm chức năng tuyến giáp của người bệnh thấy tuyến giáp không sản xuất đủ hormon tuyến giáp, bác sĩ có thể khuyên nên điều trị bằng hormone tuyến giáp.

✔Phẫu thuật: Nếu khối u được xác định không lành tính, tức ung thư tuyến giáp thì cần phẫu thuật điều trị.

✔Đốt sóng cao tần: các khối u lành tính, có kích thước trong chỉ định điều trị kèm triệu chứng nên điều trị bằng đốt sóng cao tần để bảo tồn tuyến giáp lành, tính thẩm mỹ cao và an toàn cho sức khỏe người bệnh.

Để biết thêm thông tin chi tiết về bệnh, phương pháp điều trị, lịch làm việc vui lòng liên hệ theo số Hotline để được giải đáp.

Ts.Bs Đỗ Đình Tùng